Schade en lekkage voorkomen
De gemeente neemt maatregelen om schade aan kelders en lekkage te voorkomen.
Inspecties
Op verzoek van de keldereigenaren zijn 300 kelders geïnspecteerd (stand maart 2024). Bij deze inspecties kijkt een gespecialiseerd inspectiebedrijf in opdracht van de gemeente binnen in de kelder of er scheuren of lekkages zijn. In de regel verleent de eigenaar toegang om zo’n inspectie uit te voeren. Soms ook niet. Omdat het voor de veiligheid en het behoud van erfgoed nodig is om deze inspecties binnen uit te voeren, is de ‘Beleidsregel medewerkingsplicht onderzoek funderingen en bouwtechnische staat werfkelders gemeente Utrecht’ vastgesteld. In deze beleidsregel staat hoe we omgaan met onderzoek naar de bouwtechnische staat van de werfkelders en hoe er in het uiterste geval zonder toestemming van de eigenaar toch een inspectie kan plaatsvinden.
Als er grote schades aan de kelder worden gevonden, gaat een bouwinspecteur van de gemeente de situatie beoordelen. Als het nodig is wordt de kelder meteen gestut om het erfgoed te beschermen en de veiligheid van de bovenliggende straat te waarborgen. Daarbij wordt een plaat tegen het keldergewelf geplaatst en gestut met een constructie van houten palen. Deze blijft staan tot de kelder wordt hersteld.
Preventie
Speciale camera's
In het wervengebied gelden een vrachtwagenverbod en een aslastbeperking van 2 ton. Zo voorkomen we dat er te zwaar verkeer door de straten boven de kelders rijdt. De gemeente handhaaft de maatregelen. Met paaltjes zorgen we ervoor dat vrachtwagens niet meer in de straat passen. BOA’s handhaven 7 dagen in de week op te zwaar verkeer en er zijn speciale camera’s opgehangen. Deze camera’s ‘herkennen’ een voertuig aan de hand van het kenteken. Als het een vrachtauto is, valt vanzelf een boete op de mat.
Controle waterspuwers
Verstopte waterspuwers kunnen ervoor zorgen dat regenwater in de kelder loopt. De gemeente controleert om de zoveel tijd de waterspuwers die uit de werf- en kluismuren steken en maakt ze schoon. Ook boomwortelopdruk en kleine schades in het wervengebied worden snel aangepakt.
Bescherming en controle muren
Om de kluismuren langs het water te beschermen is de scheepvaart in de grachten beperkt. De gemeente is in gesprek met het hoogheemraadschap HDSR om nieuwe afspraken te maken over de maximale diepte van de grachten. Als de grachten te diep worden uitgebaggerd, is dat schadelijk voor de muren die in het water staan. De gemeente doet maandelijks metingen om te controleren of de muren stabiel zijn. Duikers controleren de fundering van de muren.
Afspraken met nutsbedrijven
De gemeente heeft afspraken gemaakt met nutsbedrijven om schade bij graafwerkzaamheden te voorkomen. Nutsbedrijven mogen boven kelders alleen nog handmatig graven, bij het werk geen trillingen veroorzaken en alleen nog handmatig bestraten (dus zonder gebruik van trilplaten). Een overzicht van de werkafspraken en voorwaarden voor nutsbedrijven is te lezen in hoofdstuk 8.8 van het Handboek Kabels en Leidingen Gemeente Utrecht.
Herstel
Tegelijkertijd worden overal in het wervengebied de muren langs de grachten vervangen of versterkt. Ieder jaar vervangt de gemeente ongeveer 100 meter muur. In 2023 is een deel van de fundering van de kluismuren aan de Kromme Nieuwegracht en Drift opnieuw versterkt met groutzakken. 15 kelders zijn preventief gestut, omdat ze in slechte staat zijn.