Informatiemarkt kostenregeling kelderherstel
Komende 30 jaar werken we aan het herstel en behoud van de werf-, kluis- en straatkelders. Het herstel en behoud van het wervengebied is alleen mogelijk als gemeente en keldereigenaren samenwerken. Onder leiding van de onafhankelijke procesbegeleider gaan we met elkaar in gesprek over de kostenregeling voor het kelderherstel.
De informatiemarkt op 27 maart 2024 was de 1e bijeenkomst uit een reeks van 3.
De oogst van de gesprekken met de keldereigenaren wordt meegenomen door het college en gemeenteraad bij de besluitvorming. In september 2024 neemt het college een besluit over het voorstel voor de kostenregeling dat ze aan de raad gaat voorleggen. Vervolgens neemt de raad in december 2024 een besluit over een definitieve kostenregeling. Naast fysieke bijeenkomsten wordt de Parta app ingezet om informatie te delen, vragen te stellen en kennis uit te wisselen.
Doel bijeenkomst
Het doel van de informatiemarkt van 27 maart 2024 was het informeren van de eigenaren en erfpachters van de werf-, kluis- en straatkelders over de voorlopige uitkomsten van de onderzoeken, de 3 varianten van de kostenregeling, de voorgeschiedenis/ tijdlijn en het proces van participatie. Er waren ca. 70 mensen aanwezig.
Informatiemarkt
Bezoekers konden gedurende 2 tijdsloten vrij binnenlopen. De bijeenkomst was opgezet in de vorm van een informatiemarkt, waarin aanwezigen aan de hand van panelen informatie konden inwinnen. Bij de panelen stonden medewerkers van gemeente Utrecht en de onderzoekexperts vanuit Antea Group, Witteveen + Bos, RHDHV, AEF en de TU Delft, om vragen te beantwoorden. Ook was professor dr. ir. J.G Rots (hoogleraar Constructiemechanica aan de TU Delft) aanwezig. Hij is voormalig lid van de Commissie van Wijzen Wervengebied en zal de onderzoeken reviewen. Verder was vereniging DUW aanwezig om meer te vertellen over hun vereniging en de bouwmeester over de technische aspecten van het herstel van de werfkelders. Daarnaast was er meer informatie te krijgen over de participatie app, die ter ondersteuning van dit traject wordt ingezet: de Parta app. Het proces werd begeleid door de onafhankelijke procesbegeleider. Wethouder Rachel Streefland was aanwezig als toehoorder. Er lagen reactieformulieren die aanwezigen konden invullen. Zij konden hierop een opmerking geven of een vraag stellen. Zij ontvangen hier, indien gewenst, schriftelijk een reactie op van de gemeente.
Gemoedelijke sfeer
Over het algemeen heerste er een gemoedelijke sfeer. Sommige eigenaren kwamen naar de bijeenkomst met concrete vragen over het proces of over hun eigen situatie. Waarbij de ene eigenaar nog helemaal niet bezig is met herstel, werkt de ander hier al jaren aan. Maar het gevoel dat we dit samen moeten doen, in het belang van het behoud van het erfgoed, wordt over het algemeen gedeeld.
Kostenregeling 3 varianten
Het doel van de bijeenkomst was onder andere om keldereigenaren te informeren over de 3 voorgestelde varianten voor een kostenregeling: bewijsvermoeden (op advies van de Commissie van Wijzen Wervengebied), technisch expertoordeel en subsidie (huidige regeling). Tijdens de volgende bijeenkomst zijn deze varianten het onderwerp van gesprek. Een keldereigenaar merkte op dat het woord 'kostenverdeling', zoals vermeld op de panelen, een onjuiste term is als bewijsvermoeden één van de mogelijkheden is. De term 'kostenregeling' is een beter alternatief. Aangegeven is dat dit wordt aangepast.
Een aantal keldereigenaren vroeg waarom er naast bewijsvermoeden ook 2 andere varianten zijn onderzocht.
Lees meer over de varianten kostenregeling
Vragen persoonlijke situatie
Veel keldereigenaren kwamen naar de bijeenkomst, omdat zij vragen hadden over hoe zij verder moeten met hun persoonlijke situatie. Sommigen zijn zelf al aan de slag gegaan met het opstellen van een plan voor herstel, of de uitvoering daarvan. Veel vragen gingen over wat er nodig is om te starten met kelderherstel.
Lees meer over hulp van de gemeente
Een aantal keldereigenaren benoemde dat er iemand langs was geweest voor metingen, maar dat ze daar nog geen resultaten van hadden gezien en zij benieuwd waren naar de uitkomsten. Anderen vroegen zich af, hoe zij erachter komen of herstel nodig is. De persoonlijke vragen die technisch van aard waren, zijn beantwoord door de bouwmeester.
Schade oorzaken en onderzoeken
Verschillende bureaus hebben de afgelopen twee jaar onderzoek uitgevoerd naar onder andere twintig kelders die voor herstel waren open gegraven. De eerste resultaten tonen aan dat schade aan kelders in het wervengebied bijna altijd komt door een combinatie van oorzaken. Of historisch onderzoek of activiteiten bij omliggende kelders tot dezelfde soort schades leiden, is nog gaande. Er is op dit moment nog geen aanleiding om te denken dat zwaar verkeer de enige oorzaak of hoofdoorzaak is van alle schades. De verwachting is als de bureaus de komende jaren meer kelders onderzoeken, dat dit niet tot een ander beeld gaat leiden.
Vragen die gesteld werden door keldereigenaren gingen onder andere over het effect van trillingen van heiwerkzaamheden, het meebetalen van nutsbedrijven als blijkt dat zij (deels) verantwoordelijk zijn voor schade en het risico dat verstopte waterspuwers zorgen voor waterschade.
Lees meer over schade en lekkage voorkomen
Ook is door meerdere keldereigenaren melding gedaan dat schades zijn ontstaan, of dat bestaande schades zijn verergerd, door de werkzaamheden aan de walmuren.
Lees meer over schade door werkzaamheden
Ten slotte hadden veel keldereigenaren vragen over de huidige subsidieregeling. Ook waren er vragen over wat er gebeurt als gedurende het herstelproces blijkt dat herstel meer kost dan aanvankelijk gedacht.
Eigendom
De Werfkelders staan niet in het kadaster, waardoor het soms onduidelijk wordt gevonden wat precies het eigendom van een keldereigenaar is en wat onder eigendom van de gemeente valt. De Commissie van Wijzen Wervengebied heeft hier onderzoek naar gedaan en uitspraken over gedaan.
Lees meer over het advies van Commissie van Wijzen Wervengebied
Lessen uit Groningen en Limburg
Andersson Elffers Felix (AEF) werd gevraagd om de Utrechtse aanpak van kelderherstel te analyseren en lessen te trekken uit andere schadehersteltrajecten, zoals de afhandeling van schade van de doorgaswinning veroorzaakte aardbevingen in Groningen en door overstromingen in Limburg. Het onderzoek wijst uit dat de Utrechtse aanpak duidelijk verschilt van Groningen en Limburg, en de kans beperkt is dat Utrecht tegen dezelfde knelpunten aanloopt.
Lees meer over het onderzoek van AEF
Complexiteit Kelderherstel
Een aandachtspunt uit het onderzoek van AEF is dat sommige keldereigenaren het herstelproces als complex ervaren. Dit aandachtspunt werd door veel aanwezigen van de informatiemarkt onderstreept. Keldereigenaren zijn zelf verantwoordelijk voor het herstel van hun kelders. Zij zijn opdrachtgever voor de herstelwerkzaamheden. Maar zorgdragen voor herstel is voor veel eigenaren lastig te organiseren. Zij hebben behoefte aan meer structuur en overzicht in het proces. Volgens AEF kunnen keldereigenaren worden ontzorgd als de gemeente meer regie neemt.
Lees meer over het opdrachtgeverschap
Onafhankelijkheid
Meerdere keldereigenaren vroegen zich af hoe de onafhankelijkheid van de onderzoeken en het proces geborgd wordt. Uitgelegd is dat de onderzoeken om deze reden niet uitgevoerd zijn door 1, maar door 3 gerenommeerde bureaus. Ook is de opdracht voor het vervolgonderzoek tot stand gekomen in afstemming met vereniging DUW. Daarnaast is professor dr. ir. J.G Rots (hoogleraar Constructiemechanica aan de TU Delft en voormalig lid van de Commissie van Wijzen Wervengebied) gevraagd om de schadeonderzoeken te reviewen. Ten slotte is er samen met vereniging DUW een onafhankelijk procesbegeleider aangesteld om het gesprek tussen gemeente en eigenaren te begeleiden.
Vereniging De Utrechtse Werfkelders (DUW)
Vereniging De Utrechtse Werfkelders was aanwezig om te vertellen over wat zij doen en waar zij voor staan. Onder een aantal keldereigenaren heerste verwarring over het verschil tussen DUW en Keldergewelf. Waar Keldergewelf meer een actiegroep is, is DUW recent in het leven geroepen om keldereigenaren bij elkaar te brengen, hun belangen te behartigen en op constructieve wijze met de gemeente het gesprek aan te gaan. Zij faciliteren een Meedenkgroep en bijeenkomsten waar zij informatie delen en meningen ophalen.
Meerdere eigenaren gaven aan blij te zijn met de komst van Vereniging DUW. Het blijkt voor mensen soms lastig de weg te vinden naar de juiste informatie en contactpersonen. Vereniging DUW helpt hierbij.
